سینوزیت یکی از انواع بیماریهای عفونی است که سینوسهای سر را درگیر میکند. افرادی را ممکن است در فصل سرما با هدبندی روی پیشانی خود ببینید، چرا که سرما میتواند باعث عود سینوزیت شود. برای بسیاری از افراد این سوال پیش می آید که این بیماری چه علائم و ویژگی هایی دارد؟ چه عللی سبب بروز آن می شود؟ برای درمان سینوزیت به چه پزشکی باید مراجعه کرد؟ در این مقاله می توانید پاسخ بسیاری از سوالات خود رابیابید. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
سینوسها در چه بخشهایی قرار دارند؟
سینوسها دقیقاً در جمجمه شما واقع شده و با غشای مخاطی پوشانیده شدهاند. به طور کلی، ۴ گروه سینوس مربوط به بینی در جمجمه وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره شده است.
- سینوسهای جلوی پیشانی
- سینوسهای بالای چشم
- دو سینوس در استخوانهای گونه
- سینوسهای استخوان غربالی در پشت پل بینی
سینوزیت چیست؟
سینوزیت به معنای التهاب یا تورم در بافت پوششی سینوسها است، که حفرههایی در جمجمه هستند. این سینوسها به طور معمول پر از هوا هستند، اما در صورت مسدود شدن مسیر تخلیهشان، مایع به جای هوا پر میشود. زمانی که این وضعیت رخ میدهد، باکتریها میتوانند در حفرههای سینوس رشد کرده و باعث ایجاد عفونت یا سینوزیت شوند.
علائم سینوزیت چیست؟
این بیماری عفونی دارای نشانههای مختلفی است که در زیر به بررسی آنها میپردازیم. درد در ناحیه سینوسها از شایعترین نشانههای سینوزیت است. هر یک از حفرههای سینوسی ممکن است در اثر عفونت آسیب ببیند و درد آن میتواند در پیشانی، دو طرف بینی، فک بالا، دندان یا بین چشمها حس شود. علائم پیشرفته و شدید سینوزیت شامل مواد زیر است :
- خلط پشت حلق
- آبریزش بینی و ترشحات بینی (ترشحات ضخیم زرد یا سبز از بینی که از سینوسهای آلوده به مجاری بینی تخلیه میشوند)
- گرفتگی و انسداد بینی (کاهش حس بویایی ناشی از گرفتگی بینی)
- احساس فشار در صورت (بخصوص در اطراف بینی، چشمها و پیشانی)
- سردرد (سردردهای سینوسیت اغلب در بدترین حالت در صبح رخ میدهند، زیرا در طول شب مایعات در سینوسها تجمع مییابند)
- درد دندان و بوی نامطبوع دهان
- سینوزیت و ورم پلک
- درد گوش و عفونت گوش
- گرفتگی صدا و ایجاد صدای خشن در افراد
- سرفه در سینوزیت (راهنمایی به کمک کاهش دفعات و شدت سرفه خشک است که در حین خواب، سر را بالاتر از سطح بدن قرار دهید).
- خستگی و پاراسومنیا یا اختلال در خواب
- سینوزیت و تنگی نفس (التهاب در سینوسها میتواند نفسکشیدن از طریق بینی را محدود کند).
انواع سینوزیت
چند نوع سینوزیت داریم که در ادامه به طور مختصر به بررسی آن ها می پردازیم :
سینوزیت باکتریایی: ناشی از عفونت باکتریها است و معمولاً نیاز به دورههای درمانی با آنتیبیوتیک دارد.
سینوزیت ویروسی: ناشی از عفونت ویروسی میباشد و اغلب همراه با سرماخوردگی یا آنفولانزا است.
۳. سینوزیت قارچی: ناشی از عفونت قارچها مانند کاندیدا میباشد و در برخی افراد با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است رخ دهد.
۴. سینوزیت حاد: در مواردی که علائم به مدت کوتاهی از آغاز شده و سپس بهبود یابند، به عنوان سینوزیت حاد شناخته میشود.
۵. سینوزیت مزمن: وقوع علائم به طور مداوم به مدت حداقل ۱۲ هفته یا بیشتر، به نام سینوزیت مزمن اطلاق میشود.
۶. سینوزیت اپیسل: در این نوع، التهاب در سینوسهای جبهای (بین چشمان) رخ میدهد.
۷. سینوزیت فرونتال: التهاب در سینوسهای پیشانی (فرونتال) به عنوان سینوزیت فرونتال شناخته میشود.
۸. سینوزیت اتموئیدال: در این نوع، سینوسهای اتموئید (در ناحیه چشم) تحت تأثیر قرار میگیرند.
۹. سینوزیت ماگزیلاری: سینوس ماگزیلاری (در ناحیه دندانها و فک) در این نوع سینوزیت درگیر هستند.
باید توجه داشت که تشخیص و درمان مختصره نوع خاص سینوزیت نیاز به مشاوره پزشک دارد.
چه افرادی بیش تر در معرض ابتلا به سینوزیت هستند؟
برخی افراد بیش تر مستعد ابتلا به سینوزیت هستند که این افراد دارای ویژگی های زیر هستند :
- افراد با عفونتهای تنفسی مکرر: افرادی که به عفونتهای تنفسی مکرر، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا هستند، بیشتر دچار سینوزیت می شوند.
- افراد با بیماریهای التهابی: افرادی که به بیماریهای التهابی مزمن نظیر رینیت آلرژیک یا بیماریهای التهابی مزمن دیگر مبتلا هستند، در معرض خطر بالاتری از سینوزیت قرار دارند.
- افراد با مشکلات تنفسی: افرادی که به دلیل مشکلات تنفسی نظیر بینیهای منحنی یا تنگی هوا راههای نفوذ به بینی دارند، ممکن است به سینوزیت حاد یا مزمن در معرض خطر باشند.
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی بدن ضعیف است، مثل افراد مبتلا به HIV یا افرادی که پس از جراحی سیستم ایمنی آنها ضعیف شده است، به سینوزیت حاد و مزمن مستعد هستند.
- اشخاصی که در محیطهای آلوده به باکتریها یا قارچها زندگی میکنند: افرادی که در محیطهای مرطوب یا آلوده به باکتریها و قارچها مانند مواد شیمیایی، گرد و غبار، یا قارچهای موجود در خاک زندگی میکنند، به خطر ابتلا به سینوزیت قرار دارند.
هرچند که این گروهها به طور عمومی در معرض خطر بیشتری قرار دارند، اما هر فردی ممکن است با علائم سینوزیت مواجه شود، و برخی از موارد ممکن است بدون وجود یک عامل خاص به طور ناگهانی رخ دهند.
چه عللی سبب بروز سینوزیت می شود؟
بروز سینوزیت میتواند به علت عوامل مختلفی باشد. در زیر، علل اصلی بروز سینوزیت را بیان میکنیم:
۱. عفونتهای ویروسی یا باکتریایی: بیشتر موارد سینوزیت به عنوان نتیجهٔ عفونتهای ویروسی، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، یا عفونتهای باکتریایی که به سینوسها گسترش مییابد، رخ میدهد.
۲. آلرژیها: حساسیت به آلرژنها میتواند به وارد شدن مخاط بیش از حد و ایجاد التهاب در سینوسها منجر شود.
۳. انحراف تیغه بینی: اگر تیغه بینی بهطور طبیعی نباشد و انحراف داشته باشد، ممکن است مسدودیت در جریان هوا و مخاط ایجاد شود که سینوزیت را به دنبال داشته باشد.
۴. پولیپ بینی: وجود پولیپ بینی میتواند به مسدود شدن مسیرهای هوا و ایجاد التهاب در سینوسها منجر شود.
۵. عفونت دندان: عفونت در دندانها میتواند باعث انتقال باکتریها به سینوسها شود و سینوزیت را ایجاد کند.
۶. سیگار کشیدن: سیگار کشیدن میتواند به ایجاد التهاب در مخاط بینی و سینوسها کمک کند.
۷. شرایط سیستمیک: برخی از شرایط مانند فیبروز کیستیک که سیستم ایمنی را ضعیف میکند، میتواند عاملی در بروز سینوزیت باشد.
۸. استفاده از داروهای انسدادی: مصرف مداوم داروهای انسدادی مانند اسپریهای بینی ممکن است به مسدود شدن مجاری بینی و بروز سینوزیت منجر شود.
در صورت بروز علائم سینوزیت، مشاوره با پزشک و تشخیص دقیق از اهمیت بالایی برخوردار است.
به چه بیماریهایی سبب بروز بیماری سینوزیت می شوند ؟
سینوزیت میتواند به واسطه ویروسها، باکتریها و قارچها با ایجاد تورم و انسداد سینوس رخ دهد.
عوامل به وجودآورنده سینوزیت را در زیر بررسی میکنیم:
- سرماخوردگی
- حساسیت به قارچها به عنوان یک نوع آلرژی فصلی
- پولیپ بینی
- انحراف تیغه میانی بینی
- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن
- در شیرخواران، مصرف شیر یا بطری هنگام درازکشیدن ممکن است احتمال ابتلا به سینوزیت را افزایش دهد.
- در افراد بالغ، مصرف تنباکو یکی از عوامل ابتلا به سینوزیت ممکن است باشد.
روش های تشخیص سینوزیت
تشخیص سینوزیت از طریق روشهای مختلف انجام میشود. در زیر، روشهای تشخیص سینوزیت را بررسی میکنیم:
تاریخچه پزشکی و بررسی فیزیک: پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی شما را مورد بررسی قرار میدهد و سپس بررسی فیزیکی انجام میدهد. این شامل بررسی دقیق نواحی صورت، بینی، و گلو میشود.
رادیولوژی: استفاده از اشعه ایکس برای تصویربرداری مناطق سینوسی جهت تشخیص عفونت یا التهاب.
تصویربرداری CT Scan: اسکن مقطعی تفصیلی از سینوسها برای تشخیص دقیقتر عفونت، پولیپ بینی یا انحراف تیغه بینی.
آزمایش مخاط: بررسی نمونه مخاط جهت شناسایی باکتریها یا ویروسهای ممکن در سینوسها.
آزمایش خون: انجام آزمایشات خون جهت بررسی علائم التهاب یا عفونت در بدن.
سینوسوسکوپی: با استفاده از یک وسیله سینوسوسکوپی، پزشک میتواند به صورت مستقیم داخل سینوسها نگاه کند و نمونهبرداری انجام دهد.
آزمونهای آلرژی: اگر آلرژی مشتبه باشد، آزمونهای آلرژی ممکن است برای تشخیص احتمالی عوارض آلرژی در سینوسها انجام شود.
آزمایش نفوذ مایع سینوس: با وارد کردن یک سوزن به سینوس و جمعآوری مایع، ممکن است آزمایش نفوذ مایع اجرا شود تا اطلاعات بیشتری در مورد عفونت فراهم شود.
پزشکی تلفیقی: در برخی موارد، ترکیبی از روشهای مختلف ممکن است برای تشخیص نهایی سینوزیت استفاده شود.
با توجه به نوع علائم و شدت مورد، پزشک ممکن است ترتیبات مختلفی از این روشها را اعمال کند.
سوالات متداول
بله، علائم عفونت سینوس بر اساس جنسیت تفاوت چندانی ندارند، و در هر دو جنس ممکن است به شکل مشابهی ظاهر شوند. تنها تفاوت ممکن در علائم سینوزیت به شدت آن و محدوده تأثیرگذاری در مناطق مختلف سر مرتبط است.
سینوزیت میتواند راههای هوایی را آلوده کند. جالب است که در صورت ابتلا به سینوزیت مزمن، ممکن است راههای هوایی پایینی نیز آلوده شده و این امر میتواند به ایجاد بیماریهایی نظیر حمله آسم، COPD و برونشیت موجب شود. برای درمان این بیماریهای ریوی، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری شود.
هر دو نوع سینوزیت ممکن است علائمی مشابهی نظیر گرفتگی بینی، التهاب بینی و درد داشته باشند، اما تفاوتهای مهمی وجود دارد. در سینوزیت عفونی، ترشحات چرکی مشاهده میشود، درحالیکه در سینوس آلرژیک این حالت دیده نمیشود. در سینوزیت آلرژیک، بدن به یک آلرژن یا ماده حساسیتزا واکنش نشان میدهد و فعالیت افزایش مییابد. در عوض، در سینوزیت عفونی، بدن در برابر میکروبها و عوامل بیماریزا واکنش نشان میدهد و به جنگ با آنها میپردازد. برای درمان سینوزیت آلرژیک، پزشکان عمدتاً از داروهای ضدآلرژیک مانند آنتیهیستامین استفاده میکنند.
۰ دیدگاه